Ислам дінін ұстанатын мұсылман қауымы үшін ораза ұстайтын қасиетті Рамазан айы басталды.
Ораза – үлкен дайындықты талап ететін физикалық және рухани тәжірибе. Физиологиялық тұрғыдан организм соңғы тамақтанудан кейін шамамен 8 сағаттан соң, яғни ішекте қоректік заттардың сіңуі аяқталғаннан кейін аштық күйіне енеді. Қалыпты жағдайда бауыр мен бұлшықеттерде гликоген ретінде сақталатын глюкоза организм үшін негізгі энергия көзі болып саналады.
Ораза кезінде глюкоза қоры тез жұмсалады, ал келесі энергия көзі – май.
Рамазан оразасы тек таңнан кешке дейін жалғасатындықтан, таң атқанға дейін және күн батқаннан кейін ағзаны энергиямен қамтамасыз етудің үлкен мүмкіндіктері бар. Бұл глюкозаны қабылдаудан майға біртіндеп ауысуды қамтамасыз етеді және бұлшықет ақуызының шығынын болдырмайды. Ағза энергиясын толықтыру үшін майды қолдану бұлшықеттерді сақтай отырып салмақ жоғалтуға ықпал етеді және ақырында холестеринді төмендетеді. Сонымен қатар, бұл қант диабетін бақылауға және қан қысымын төмендетуге әкеледі. Детоксикация процесі де жүреді, өйткені дене майларының токсиндері ериді және жойылады. Бірнеше күн ораза ұстағаннан кейін эндорфин деңгейі жоғарылайды, бұл зейінді және жалпы психикалық жағдайды жақсартады. Қасиетті Рамазан айында тамақтану қалыпты және мүмкіндігінше қарапайым болуы керек. Ұзақ уақыт ораза ұстауды ескере отырып, тез емес, баяу сіңетін тағамдарды, оның ішінде құрамында жасұнық бар тағамдарды тұтыну керек. Баяу сіңетін тағамдардың энергиясы 8 сағатқа, ал тез сіңетін тағамдардың энергиясы 3-4 сағатқа жетеді.
Баяу сіңетін тағамдар – құрамында күрделі көмірсулар бар тағамдар:
дәндер мен тұқымдар – арпа, бидай, сұлы, тары, жарма, бұршақ, жасымық, еленбеген ұн, ұнтақталмаған күріш және т.б.
Тез сіңетін тағамдар – құрамында бос, тазартылған көмірсулар бар тағамдар:
қант, еленген ұн, мысалы, жоғары сортты ұн.
Құрамында жасұнық бар тағамдар:
Кебек, тұтас ұнтақталған бидай дәндері, тұқымдар мен дәндер, көкөністер (жасыл бұршақ, бұршақ, цуккини), жүгері, шпинат, темірге бай қызылша жапырақтары, қабығы бар жемістер, бадам, кептірілген жемістер (өрік, інжір, қара өрік) және т.б.
Тұтынылатын тағам құрамында әр тағамдық топтағы тағамдар болуы керек: жемістер, көкөністер, ет/тауық еті/балық, нан/жарма және сүт өнімдері.
Рационнан алып тастау маңызды: қуырылған, майлы тағамдар және құрамында қант көп тағамдар.
Аулақ болу керек:
• шамадан тыс тамақтану – шамадан тыс тамақтану, әсіресе ұзақ уақыт ораза ұстағаннан кейін, денеге ауыр зиян келтіруі мүмкін;
• шайды шамадан тыс тұтыну – шайдың диуретикалық қасиеттері бар, сонымен бірге денеге күні бойы қажет болатын құнды минералды тұздарды кетіреді;
• темекі шегу – темекі шегу денсаулыққа зиян тигізеді, оны толығымен тастау керек.
