Аким города Талдыкорган Ернат Бәзіл выступил на площадке региональной службы комуникаций и рассказал об итогах социально-экономического развития областного центра за прошедший период текущего года.
«Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы халыққа Жолдауында елдің әлеуметтік-экономикасын арттыру мақсатында нақты 7 өзекті міндетті айқындады. Қазіргі таңда, қаламызда ауылшаруашылық, өңдеу өнеркәсібі, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы мен инфрақұрылымды жаңғырту және инвестиция тарту сияқты салаларды дамыту бағытында ауқымды жұмыстар атқарылуда. 2025 жылы жалпы экономикалық өсім 107%-ды құрайды. Бұл көрсеткіш – жүйелі жұмыстың нәтижесі», — деп баяндамасын бастаған шаһар басшысы әрі қарай қаланың әлеуметтік-экономикалық даму үрдісіне нақтылай тоқтады.
Жыл соңына дейін 85 млрд теңге инвестиция тарту жоспарланған (2024 г. — 77,6 млрд тг), оның ішінде жеке инвестициялар – 53 млрд тенге.
Өсу қарқыны — 104%.
Өнеркәсіп өнімін өндіру 174,4 млрд теңге көлемінде жоспарланып (2024 г. — 170,4 млрд тг), өсім 101%-ды құрады.
Биыл жаңа ірі жобалардың қатарында газбетон блоктарын шығаратын «Стальбетон» зауыты (50 жұмыс орны), «DENK» әуежелілеріне арналған электр жабдықтарын өндіру зауыты (40 жұмыс орны), «Дәмді» кондитерлі көнімдерді өндіру цехы (33 жұмыс орны) және керамикалық плиталар шығаратын «Алмаз Керамикс» (100 жұмыс орны) зауытының кеңейтілген өндірісі ашылды. Сонымен қатар, «Қайнар-АКБ» аккумулятор зауытының жаңа желісі іске қосылды (150 жұмыс орны). Нәтижесінде, 400-ге жуық жаңа жұмыс орны құрылды.
Шағын және орта бизнесті мемлекеттік қолдау аясында биыл 2,8 млрд теңгеге 49 жоба қаржыландырылды, оның ішінде, 24 жоба субсидияланды (1,4 млрд теңге), 22 жобаға кепілдік (1,3 млрд теңге) және 3 жобаға мемлекеттік грант берілді (15 млн теңге). Жалпы бұл салада 39 мыңнан аса жұмыс орны қамтылған.
Сельское хозяйство. Аграрный сектор Талдыкоргана демонстрирует устойчивый рост. В текущем году посевные площади сельскохозяйственных культур составили 6 206 га: осенняя пшеница — 180 га,
осенний ячмень — 140 га, яровая пшеница — 80 га, яровой ячмень — 160,5 га, кукуруза — 580 га, соя — 2122 га, рапс — 6 га, сахарная свекла — 89 га, картошка — 595 га, кукуруза — 177 га, бахчевые культуры — 21 га, многолетние травы — 1022,5 га.
На сегодняшний день уборка культур успешно завершена. Урожайность остается высокой. Всего собрано 61,5 тысяч тонн продукции. Все работы выполняются с использованием современных технологий, что в свою очередь дает возможность достигать положительных результатов.
В целях поддержки городских сельхозтоваропроизводителей через кредитную корпорацию в рамках государственной программы «Кең дала» было выдано льготных кредитов 13 крестьянским хозяйствам (317,8 млн тенге), приобретено 8 единиц сельскохозяйственной техники на сумму
162 млн тенге.
Таким образом, ожидаемый объем валовой продукции сельского хозяйства составит 39,4 млрд тенге, темп роста — 103,3% (2025 г. – 36,6 млрд тг).
Строительство. Объем строительных работ составит 54,0 млрд тенге, в сравнении с аналогичным периодом прошлого года есть значительная динамика роста — 14,3% (2024 г. — 46,7 млрд тг).
В целях обеспечения жителей доступным жильем завершено строительство 107 домов в коттеджном городке «Береке» (9,6 тыс. кв.м.).
На стадии завершения строительство 2 кредитных многоэтажных домов на 170 квартир (пятно №30 — 7,1 тыс. кв.м. и №31 — 4,7 тыс. кв.м.) в микрорайоне «Бірлік».
В жилом массиве «Ынтымак» начато строительство 5 многоэтажных домов на 200 квартир (13,2 тыс. кв.м.). Срок завершения строительства запланирован на конец 2026 года.
Кроме этого, разработана проектно-сметная документация для строительства 14 многоэтажных жилых домов в коттеджном городке «Береке», на сегодняшний день проект проходит экспертизу
(34,7 тыс. кв.м.).
В рамках программы «Реновация жилищного фонда» собственникам 19 аварийных домов было предоставлено новое жилье.
За счет частных застройщиков завершено строительство 13 многоэтажных домов на 560 квартир или 56,0 тыс. кв.м. («ФНБ Самрук-Казына» — 4 д. на 240 кв., «Астория» — 2 дома на 90 кв., «Гакку курылыс» — 2 дома на 46 кв., «ИСК Еңбек — Қазына» — 1 дом на 14 кв., «ЖетысуЖилСтрой» — 4 дома на 170 кв.).
Кроме этого, в жилом массиве «Жастар-3» продолжается масштабное строительство, где запланировано построить 790 жилых домов.
На сегодняшний день построено 307 домов, из которых 56 домов распределены среди очередников категории СУСН, а также документы 74 домов направлены в «Единый центр обеспечения жильем» АО «Отбасы банк» для дальнейшего распределения. В последующем документы
177 домов поэтапно будут направляться в
АО «Отбасы банк».
Жилой массив «Жастар-3» полностью обеспечен природным газом, водоснабжением, канализацией и уличным освещением. В этом году начато строительство дорожной инфраструктуры общей протяженностью 11,8 км (21 улица), из них строительство 3,6 км завершено (7 улиц). Учитывая рост населения, для данного жилого массива планируется разработка проектов для строительства школы, медицинского учреждения, участкового пункта, парков и скверов.
«Как всем известно, основными направлениями застройки города определен юго-западный жилой район, где запланировано строительство
22 многоэтажных домов (микрорайоны 11 и 12). Дополнительно в этом году завершена работа по разработке проектно-сметной документации для строительства 18 многоэтажных домов и разрабатывается проект для строительства магистральных инженерных сетей на правобережье реки «Каратал». При выделении бюджетных средств данные проекты будут реализованы поэтапно», — отметил глава города.
Жол инфрақұрылымы. Биылғы жылы Талдықорған қаласы жолдарының құрылысына, күрделі жөндеуге және күтіп ұстауға 13,8 млрд теңге (2024 ж. – 7,7 млрд теңге) бөлінді.
Қазіргі уақытта жаңа жол құрылысының ірі жобалары бойынша «Солтүстік-Батыс», «Жастар-1», «Жастар-3» тұрғын алабында және «Құлагер», «Бірлік» шағын аудандарында жалпы 128 көшеге жол салу жоспарланып бүгінгі таңда 107 кошеге асфальт жабындысы төселді. Қалған жұмыстар 2026 жылы толығымен аяқталады.
Сондай-ақ «Шығыс», «Көктал», «Жастар — 2» және 3-бөлімше тұрғын алабында 75 көшеге күрделі жөндеу жүргізілуде (14,3 млрд теңге, 57,9 шақырым). Соның ішінде «Шығыс» шағын ауданында жұмыстар толығымен аяқталды.
«Көктал», «Жастар-2» және 3-бөлімше тұрғын алабында 34 көшеге асфальт жабындысы төселді (31,5 шақырым,төменгі қабат). Жұмыстар
2026 жылдың соңында аяқталады.
Орташа жөндеу жұмыстары бойынша ауқымды жұмыстар атқарылды, атап айтқанда: Қабанбай батыр (Абай көшесінен Алдабергенов көшесіне дейін), Жансүгіров (Қарағайлы көшесінен Қаратал өзеніне дейін Рүстембеков, Гагарин, Ақылбеков көшелері, «Шығыс» шағын ауданында 5 көшеге (Құсайынов, Шадрин, Сеңгірбаев, Олонцев, Тольятти) және Өтенай ауылында 4 көшеге (Шайқорған, Бейбітшілік, Жетісу, Жамбыл)
жаңа асфальт салынды.
Келесі жылы 8 көшені, яғни 27,5 шақырым жол жөндеу жұмыстары жоспарға енгізілді.
Жалпы 2025 жылы атқарылған жұмыстардың нәтижесінде жақсы жағдайдағы жолдардың үлесі 89%-дан 91%-ға дейін ұлғаяды.
Тұрғындар үшін қолайлы жағдай жасау және қауіпсіз орта құру мақсатында жаңа 8 бағдаршам орнатылып және оқушылар қауіпсіздігі үшін мектеп маңайындағы 12 жаяу жүргіншілер жолына жарық шамдары орнатылды. Сонымен қатар, қала бойынша халықтың жоғары сұранысын ескере отырып, 36 жаңа аялдама орнатылды.
Гаухар ана көшесінде бұрынғы біржақты қозғалыс екіжақты қозғалысқа ауыстырылып, «Ынтымақ–Орталық» бағытында жаңа қоғамдық көлік іске қосылды (№27 маршрут, қазіргі уақытта 4 авт., жоспар — 8 авт.).
Коммуналдық инфрақұрылым. Қалада тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту жұмыстары қарқынды жүргізілуде.
Биыл, «Ынтымақ» тұрғын ауданында 44 шақырым кәріз желілерінің құрылысы аяқталды.
Сондай-ақ, қала аумағында ұзындығы 89,4 шақырым су құбыры мен кәріз желілерін салу және реконструкциялау жұмыстары басталды.
Сонымен қатар, Еркін ауылының негізгі көшелерінде 4,2 шақырым су құбыры салынуда, жұмыстардың аяқталу мерзімі – 2026 жыл.
Түнгі уақытта тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында көше жарығын орнату жобалары қарқынды іске асырылуда.
Халық «Хутор» деп атап кеткен аумақта 1032 шам және 50 шақырым жарықтандыру желілері орнатылған.
Сондай-ақ, «Шығыс» шағын ауданында 660 шам орнатылып, 22 шақырым электр желілері салынды.
Қаланың маңында орналасқан саяжайлар да назардан тыс қалмайды. Бүгінгі таңда, 814 шам орнатылып және 24 шақырым жарықтандыру желілері тартылды. Бұл жұмыстар 2026 жылы да жалғасын табатын болады (жалпы — 3,5 млрд тг: 2025 ж. — 1,7 млрд тг, 2026 ж. — 1,8 млрд тг).
Ағымдағы жылдың қазан айында «Алматы – Өскемен» трассасы бойындағы «Береке» коттедж қалашығы маңында жарықшамдары іске қосылды. Бұл жоба тұрғындар үшін қауіпсіздікті қамтамасыз етеді.
«Таза Қазақстан». В рамках реализации проекта «Таза Қазақстан» акиматом города было организовано множество акций с привлечением неравнодушных жителей города. В результате было вывезено более 7 тысяч тонн мусора и высажено 12 тысяч саженцев. Установлено 20 фотоловушек, которые следят за чистотой города.
В городе продолжается масштабная работа по благоустройству дворовых территорий многоэтажных жилых домов. Основными приоритетами были определены микрорайоны, где на протяжении долгих лет не проводились работы по благоустройству. Так, в микрорайонах «Ұлан», «Жұлдыз» и «Жетісу» полностью завершены работы по благоустройству дворовых территорий, которые превратились в современные, безопасные и уютные места для жителей.
Параллельно реализовывалась программа «Бюджет народного участия», где предусмотрено 20 проектов по устройству детских площадок.
В этом году в новом микрорайоне «Құлагер» построен современный парк. В микрорайоне «Бірлік» завершены работы по благоустройству сквера.
Также проведены значительные работы по ремонту кровель и обновлению облика многоквартирных жилых домов для формирования единого архитектурного стиля. В частности, в этом году завершен ремонт 39 кровель и обновлены фасады 20 домов, то есть проведены ремонт и покраска стен, демонтаж старых и монтаж новых балконов с полным застеклением.
Не остается без внимания и центральная часть города. В 2024 году начались планомерные работы по демонтажу незаконно возведенных торговых объектов.
Следующим этапом стало полное благоустройство «Арбата» по улице Біржан сал (от улицы Гаухар ана до проспекта Назарбаева). В целях обновления устаревших фасадов торговых объектов, расположенных вдоль «Арбата», ведутся результативные переговоры с предпринимателями. Теперь Арбат — это место, где жители могут гулять, отдыхать, встречаться с друзьями и проводить время с семьей на свежем воздухе в комфортных условиях.
«Акимат города при поддержке главы региона предпринимает множество усилий для создания соответствующих условий для граждан. Учитывая этот факт, необходимо отметить высокую роль жителей города в формировании экологической культуры в обществе и бережного отношения к окружающей среде», — подчеркнул спикер.
Әлеуметтік нысандар. Биыл құрылысы басталған «Өркен» спорт кешенінің аумағында көркем гимнастика кешенінің құрылысы аяқталды.
Сондай-ақ, көпфункционалды спорт кешенін салу үшін жобалау-сметалық құжаттама әзірленді. Бұл жобада баскетбол мен волейболға және күрес пен боксқа арналған жабық залдар, сондай-ақ футбол ойындары үшін ашық алаң қарастырылған. Қажетті қаражат бөлінген жағдайда құрылыс кезең-кезеңімен басталады.
Білім беру жүйесінің сапасын арттыру мақсатында Білім-инновация лицейі 300 орынға арналған жаңа корпусының құрылысы басталып, жоспарға сәйкес 2026 жылы қолданысқа беріледі.
«Құлагер» және «Батыс» тұрғын ауданында әрқайсысы 1200 орындыққа арналған мектеп салу жоспарлануда. Осыған байланысты бүгінгі күні сараптамадан өту сатысында тұрған жобалау-сметалық құжаттама әзірленді.
Сондай-ақ, тұрғындардың қауіпсіздік деңгейін арттыру мақсатында «Бірлік» шағын ауданында жаңа учаскелік полиция пунктін салу үшін жобалау-сметалық құжаттама әзірленді.
Жоғарыда аталған жобаларды іске асыру мақсатында 2026 жылға арналған тиісті бюджеттік өтінім қалыптастырылды.
Өтенай ауылында күніне 100 пациентті қабылдауға арналған үшқабатты амбулатория салынды. Бұл медициналық мекеме барлық қажетті заманауи жабдықтармен жабдықталған және ауыл тұрғындарына кешенді қызмет көрсету үшін 44 жоғары білікті маман қызмет атқарады.
Биыл, Оңтүстік-Батыс ауданында ауысымына 500 келушіге арналған емхана құрылысы және Қаратал өзенінің оң жақ жағалауында 150 орынды мүмкіндігі шектеулі тұлғаларға арналған оңалту орталығының құрылысы басталды.
Облыс әкімінің қолдауымен 2 қабатты «Жанұя» отбасын қолдау орталығы қолданысқа берілді. Бүгінгі күні орталықта қиын өмірлік жағдайға тап болған отбасыларға көмек көрсетіледі. Тегін құқықтық, психологиялық және әлеуметтік көмектің 12 түрі ұсынылады.
Диалог «Аким – СМИ». В ходе открытого диалога акиму города было задано более 20 вопросов.
Одним из первых и наболевших стал вопрос обновления парка общественного транспорта: большинство автобусов не выдерживают никакой критики. По словам акима, это, в действительности, так. На сегодня 130 курсирующих по городу автобусов были приобретены в 2011-2012 годах, 22 – в 2019 году, оставшаяся часть – в 2021-2022 годах. В городе всего 26 городских маршрутов, на которых работают 7 пассажироперевозчиков. Несмотря на трудный диалог с перевозчиками, со стороны МИО поясняется необходимость обновления транспортного парка. В настоящее время объявлен новый конкурс, готовится конкурсная документация, одним из требований которой является приобретение автобусов 2024-2025 годов. За это перевозчик получает наибольший балл, соответственно, больший шанс на работу на городских маршрутах. Вместе с этим, как уже сказано выше, запущен новый маршрут №27, приобретено 4 новых автобуса, количество которых увеличится еще на 4 единицы после утверждения маршрута по решению городского маслихата. На следующей неделе будут запущены еще два новых маршрута – №28 (дача «Красный камень» и областная больница) и №29 (новые жилые микрорайоны и индустриальная зона). В общем на них будут работать 8 новых автобусов с увеличением в последующем их количества до 16 единиц.
Горожан и гостей города не менее интересует вопрос: почему все построенные дома в 6-7-8 жилых районах одного цвета и одной формы, неужели нельзя разнообразить их? Эти проекты 2019-2020 годов, отметил Ернат Бәзіл, и ввести в них изменения уже не смогли. На сегодня Генеральный план города Талдыкоргана прошел согласование со всеми министерствами и передан в Правительство, которое должно утвердить его в новом году. В данном плане есть свой дизайн-код, к примеру, фасады 30 домов по центральной улице Жансугурова от кольца до Абылай хана будут обновлены современными материалами и красивыми цветовыми гаммами и т.п.
Не раз поднимается вопрос о том, чтобы одной из улиц города дать имя Саина Муратбекова – известного казахского писателя, журналиста, сына земли Жетісу. Как отметил спикер, этот вопрос находится на контроле. В текущем году нескольким улицам города были даны имена только ветеранов Великой Отечественной войны. По заданию республиканской и областной ономастической комиссий в рамках Дорожной карты на 2026-2028 годы управлением общественного развития внесены предложения о переименовании улиц на имена Саина Муратбекова, Сакена Жылкайдарова, Батимы Сакауовой и других исторических личностей. Все остальное зависит от решений и утверждений вышеуказанных ономастических комиссий.
В связи с приближением Нового года журналистов заинтересовал и вопрос новогоднего оформления. По словам акима города, до 2020 года были приобретены 3 елки. Одна из них останется в парке Жастар, две другие будут установлены в Еркинском и Отенайском сельских округах. На центральной площади появится новая елка с новым оформлением. В целом на установку и оформление всех елок выделены средства в размере 30 млн тенге. Вместе с этим определен и план мероприятий в рамках программы зимнего фестиваля.
Представители СМИ также затронули вопросы: полива саженцев и ухода за ними, застройки правобережья реки Каратал, устройства автопарковок для частного транспорта, функциональности беседок в скверах, работы с людьми без определенного места жительства, группирующихся на Арбате, определения места для продажи букинистики, состояния улицы Даирова в районе центрального рынка, наличия пробок в часы пик на железнодорожном переезде по улице Абая, связи с председателями КСК, отсутствия света и газа в отдельных местах города и др.
Ответив на все вопросы, Ернат Бәзіл отметил, что в целом он и его команда готовы к любой критике, и сегодня они 100-процентно знают, какие в городе имеются проблемы, как их решать и как дальше развиваться.
